Tuzla Tersaneler Bölgesinde İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamaları
“Çok Tehlikeli” işler kapsamında görülen sektörler arasında yer alan gemi inşa-işletme sektörünün ve çalışanlarının maruz kaldığı iş sağlığı ve güvenliği problemleri her daim tartışılmakta ve bu tartışmalar bu sektörden daha da tehlikeli olabilecek bazı sektörlerin basın veya yayın organları karşısında etkisini azaltmaktadır. İstatistiki veriler detaylı olarak incelendiğinde inşaat, tarım ve taşımacılık sektörlerin iş sağlığı ve güvenliği konusunda daha göz önünde olması gerektiğidir. Tuzla Tersaneler Bölgesinde 1980 li yıllardan başlayarak 2000 li yıllara kadar devam eden sürekli ve yoğun çalışmalar beraberinde iş güvenliği ve iş sağlığı uygulamalarının tartışmalarını getirmektedir.
2013 yılı itibari ile yayımlanan kanun ve bu kanun ile iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yürütülmesi için yetkilendirilen Osgb hizmetlerinin artışı bu çalışmaları bu kurumların sürdürmesine olanak tanımıştır. Osgb hizmetlerinin etkinliğinin artması ile beraber tersanelerin çalışmalarının yoğun devam ettiği Tuzla bölgesinde iş güvenlik uzmanı ve işyeri hekimleri görevlendirilmeye başlanmıştır. İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin sadece bu kurumlarda görev yapan personeller tarafından yapılacağının düşünülmesi beraberinde karşı karşıya kalınacak iş kazalarını doğurmuştur. Düşünülebilir ki bu personellerin amacı zaten iş kazalarını önlemek; tersanelerdeki iş ve işlemler komplike işler olmasından dolayı sadece bu personellerin tek başına karar yetisi ile yürütülememiştir. Kapalı alan çalışmaları, yüksekte çalışmalar, kesme, bozma, kaynak gibi sıcak çalışmalar, boya, raspa çalışmaları, yüksek tonajlı vinç operasyonları gibi çalışmalar teknik önlemleri bilen çalışanların desteği güvenli ve sağlıklı hale getirilebilmektedir. Bu sebeple işyeri hekimleri ve iş güvenliği uzmanları ile ortak çalışmalar sürdürecek teknik personeller(mühendis, tekniker vb.) görevlendirilmelidir. Tersanelerde yıllarca yaşanan kazaların en kötü sonuçları ortaya çıkaran etkeni, kapalı alan çalışmaları olarak düşünülebilir. Bu çalışmaların sağlığa ve güvenliğe en büyük zararları, patlama, zehirlenme, boğulma ve yangındır. Bu tehlikeleri meydana getiren etmenler, kesme-bozma işlerinin yapıldığı şaloma ve gaz hortumlarının kapalı alan olarak düşünülebilecek alanlarda bırakılması, doğru ve etkin havalandırma işlemlerinin yapılmaması ve iş güvenliğine en çok zarar veren acele iş hususudur. Ortak Sağlık Güvenlik Birimlerinden görevlendirilen iş sağlığı ve güvenliği profesyonellerinin bu tehlike ve etmen üzerine ciddi kontroller, uygulamalar ve eğitimler yapması ile beraber kazaların önlenmesi sağlanabilir. Tersanelerde iş güvenliği kültürünün geliştirilmesi için eğitim süresini ve kalitesini arttırmak bu kültürün gelişimine en büyük desteği sağlamaktadır. Eğitim etkinliğine ek olarak, teknik önlemlerde kazaları önlemek için uygulanması gerekmektedir. Kapalı alan çalışmalarında alınması gereken önlemleri incelediğimizde, alanın kontrolünü yapmak amacı ile düzenli ölçümlerin yapılması ve kontrol altında tutulması, doğru kişisel koruyucu donanım kullanımı, havalandırma sistemi, kıvılcım çıkarmaz aydınlatma sistemi, yangın önlemleri ve gözetmen eşliğinde çalışma yapılmasıdır. Bunlara ek olarak her zaman olası bir kazaya karşı acil durum planlarının da etkin olarak uygulanması ve bunlara uygun tatbikatların yapılması şarttır. Ortak sağlık güvenlik birimlerinde görevli iş yeri hekimleri ve iş güvenliği uzmanlarının kapalı alan çalışmaları ile ilgili yetkinliklerini bu hususlar üzerine arttırmaları ve bu konuda ilgili birimlerden destek almaları yaşanabilecek kazaları önlemek adına önem arz etmektedir. Tuzla Tersaneler bölgesinde kapalı alanlarda meydana gelen kaza oranlarının yüksek olması kontrollerin eksikliğinden ve çalışmaların bilinçsiz yapılmasından oluşmaktadır.
Tersane çalışmaları için ilgili risk analizleri incelendiğinde sektörün sorunlarının doğru anlanmasının büyük önem arz ettiği ve eğitim eksiliklerinin aşılması gerektiği aşikar bir durumdur. İş sağlığı ve güvenliğine yönelik sistemler bütün küresel dinamiklerin araştırılması ve incelenmesi ile uygulanmalıdır.
Zafer Göymen
İş Güvenliği Uzmanı